آشنایی با تفاوت فرمت ها
سؤال اینجاست کدام فرمت برای دانلود با کیفیت تر است؟
فرمت ها با توجه به حجمشان معمولا کیفیت های متفاوتی دارند
مثلا mpg کیفیتش بالاست یا mkv که معمولا تو نت و سایت میهن دانلود و غیره یافت می شود و مشتمل بر فایل ویدیویی و چند صدای مختلف و همچنین زیرنویسهای مختلف می باشد..
بطور کل فایل های گرافیکی ,فیلم ,صوتی و... را فایل های چندرسانه ای (multimedia) می گویند.
برای فرمت فیلم میتوان به: AVI,MPEG,MP4,FLV,WMV,MOV,DVD,DIVX,3GP, و....اشاره کرد.
3gp فرمت فیلمی که توسط موبایل پخش می شود است.
MPEG فرمت استاندارد CD های ویدیویی است.
WMV فرمت استاندارد ویندوز است.
MOV فرمت Quick Time مربوط به کمپانی اپل است که زیاد فراگیر نیست.
mp4+FLV که فرمت فراگیر در اینترنت است و حجم کمی هم دارند. فرمت flv در مقایسه با MP4، mp4 کیفیتش بالاتر است. flv را در سایت های پخش آنلاین معمولا استفاده میکنند که نسبت کیفیت به حجمش خوب است. ولی mp4 را چون حجمش بالاست استفاده نمی کنند.
AVI که در اوائل تقریبا تنها فرمت فیلم در کامپیوتر بوده.
DIVX در واقع فرمت جداگانه ای نیست,فقط یک codec برای فایلهای فیلم مثل AVI .
DVD که از فرمتهای مهم است.برای پلیرهای خانگی استفاده میشود.
شرح فرمت ها:
1. AVI:
این فرمت مخفف عبارتAudio Video Interleave است و یکی از معمولترین فرمتهای صوتی و تصویری در تجهیزات دیجیتالی به شمار میرود که از سوی شرکت مایکروسافت ارایه شده است. این فایلها دارای پسوند avi. هستند. وضوح آنها تا 320x240 پیکسل و سرعت پخش آنها حداکثر سی فریم در ثانیه است که هیچ کدام از آنها برای پخش در حالت تمام صفحه (Full Frame) مناسب نیستند. اما از سوی دیگر، این فایلها برای پخش به هیچ سختافزار خاص و ویژهای نیاز ندارند. به همین خاطر، بسیاری از تولیدکنندگان محصولات چندرسانهای و حتی سازندگان دوربینهای دیجیتال ترجیح میدهند برای دستیابی به بازار بزرگتری از کاربران، از این فرمت به عنوان فرمت پیش فرض ضبط و پخش استفاده کنند.
در نوامبر 1992 توسط مایکروسافت عرضه شد و به دلیل انعطافپذیری در اغلب دستگاهها قابل استفاده است. همچنین در 1996 گروه Matrix Open DML توسعهای در این فرمت داد که اغلب به عنوان AVI 2.0 شناخته میشود. به دلیل این که فرمت AVI قدیمی میباشد وقتی در آن از کدگذاری پیشرفتهای مانند Mpeg-4 استفاده میکنیم حجم و پروسس کار به طور غیرضروری افزایش مییابد. بنابراین در بعضی امور مانند اشتراک فایل مشکلاتی به وجود میآورد.
2. divx:
فرمت DivX (دقیقاً به همین شکل نوشته شده) یک فرمت فشردهسازی تصویری است که بر اساس فناوری MPEG-4 بنا شده است. این روزها از این فرمت برای تبدیل و فشردهسازی فیلمهای DVD استفاده میشود. فیلمهای تبدیل شده دارای کیفیت قابل قبولی هستند و حجم آنها بسته به میزان فشردهسازی متغیر است. حجم معمول برای هر فیلم DivX حدوداً به اندازه یک سیدی (در حدود هفتصد مگابایت است). برای تبدیل این فرمت باید از نرمافزارهای مخصوص آن استفاده کنیدکه در سیدیهای نرمافزاری موجود در بازار فراوانند.
Media Player ویندوز میتواند با نصب یک Plugin یا وصله فرمت مخصوص این فرمت را پخش کند. این وصله در سایت مایکروسافت ارایه شده است. بنابراین اگر میخواهید فایلهای DivX خودتان را روی ویندوز بدون هیچ برنامه جانبی تماشا کنید، میتوانید این وصله را دریافت کنید.
3. MPEG:
مخفف عبارت Moving Picture Experts Group است که به صورت M-PEG خوانده میشود و به گروهی از فرمتهای استاندارد فشردهسازی گفته میشود که از سوی گروه ISO ارایه شدهاند. این فرمت معمولا نسبت به فرمتهای رقیب همچون AVI و QuickTime کیفیت بالاتری دارد و برای فشردهسازی بیشتر فریمهای تصویر، تنها تغییرات ایجاد شده در فریمهای پشت سر هم را ذخیره میکند.
در این حالت دیگر لازم نیست هر فریم به صورت جداگانه ذخیرهسازی شود. بنابراین اگرچه این نوع فشردهسازی از نوع Lossy محسوب میشود و بخشی از اطلاعات تصویر از دست میرود، کاهش اطلاعات به گونهای است که توسط چشم انسان قابل تشخیص نیست. سه استاندارد مهمتر MPEG عبارتند از:
MPEG-1: این فرمت تصاویر ویدیویی را با وضوح 350x240 پیکسل و سرعت سی فریم در ثانیه پخش میکند که کیفیت آن اندکی کمتر از کیفیت پخش ویدیوهای معمولی است.
Mpeg-1 ترکیبی از کدگذاری و فشردهسازیهای صوت و ویدیو میباشد. عموما از Mpeg-1 برای Video CD استفاده میشود و کمتر پیش میآید که از آن برای DVD استفاده کنند زیرا که کیفیت و سرعت انتقال داده آن برابر با نوارهای VHS است. اصولا Mpeg-1 برای انتقال دادن 5/1 مگابیت در ثانیه طراحی شده است.
با این مقدار میتوان ویدیوهایی با کیفیت 352x240 – 97/29 فریم در ثانیه یا 325x288 و 25 فریم در ثانیه به دست آورد. از معایب بزرگ Mpeg-1 این است که تصاویر را به صورت پشت سر هم کدگذاری میکند و توان ترکیب پیچیده آنها را ندارد. بنابر این قابلیت فشردهسازی آن کم است.
MPEG-2: وضوح پخش تصاویر ویدیویی در این فرمت 720x480 و 1280x720 پیکسل با سرعت 60 فریم در ثانیه است و کیفیت صدا در آن دقیقا همان کیفیت سیدی صوتی است. این فرمت برای پخش روی استانداردهای مهم تلویزیونی همچون NTSC و حتی HDTV مناسب است و به وسیله DVD-Romها مورد استفاده قرار میگیرد؛ زیرا حجم یک فیلم دو ساعته با این فرمت تقریباً چند گیگابایت میشود!
Mpeg-2 استاندارد پیشرفتهتر Mpeg-1 میباشد Mpeg-2 استفاده گستردهای در تلویزیونهای دیجیتال کابلی، آنتنی یا ماهوارهای دارد. همچنین فرمت اصلی فیلمهای DVD نیز میباشد. Mpeg-2 توانایی الحاق متن یا برنامههای راهنما برای پخشکننده را همراه صوت و تصویر دارد. یک فایل Mpeg-2 از چندین بخش تشکیل شده است. یک بخش آن برنامه پخش نام دارد که با توجه به پخشکننده اطلاعات را به طور مناسب انتقال میدهد. بخش دیگر Video Part نام دارد که مشابه Mpeg-1 میباشد با این تفاوت که توان فشردهسازی تصاویر به صورت ترکیبی را دارد. هم چنین Mpeg-2 قادر به انتقال اطلاعات کمتر از مگابیت در ثانیه نمیباشد. اطلاعات صوتی Mpeg-2 مشابه با Mpeg-1 میباشد با این تفاوت که به دو کانال استریو محدود نمیباشد و میتواند صوت را به صورت دالبی ذخیره کند.
MPEG .4:
یک الگوریتم استاندارد برای فشردهسازی صدا و تصویر است که بر اساس فناوریهای MPEG-2، MPEG-1 و Apple QuickTime بنا شده است. از این فرمت برای تصاویر ویدیویی که قرار است از یک پهنای باند باریک عبور کنند و پخش شوند (مثلاً اینترنت یا شبکه) استفاده میشود. این فرمت امکان ترکیب با عکس و انیمیشنهای دو بعدی و سهبعدی را دارد و از سال ۱۹۹۸ به عنوان فرمت استاندارد پخش اینترنتی ارایه شد.
استاندارد Mpeg-4 در سال 1998 معرفی شد و کاربرد بسیاری در وب، CD، تلفنهای تصویری و پخش تلویزیونی پیدا کرد. Mpeg-4 ترکیبی از استانداردهای Mpeg-1 و Mpeg-2 میباشد به علاوه چندین قابلیت دیگر از جمله: VRML برای رندر کردن تصاویر سه بعدی، شیگرا بودن استفاده از فرمت AAC برای صوت و غیره. به خاطر شیگرا بودن این استاندارد میتوان تعیین کرد که فایل ما دارای کدام قابلیتها باشد بنابراین تمامی فایلهای Mpeg-4 یکسان و تحت یک استاندارد نیستند. از دیگر مزایای Mpeg-4 این است که میتواند رابطهای دو جانبه با کاربر برقرار کند و با توجه به نیازهای کار خواصی را فعال یا غیر فعال کند، این مزیت کاربرد بسیاری در وب و شبکهها دارد.
فرمت ts تحت mpeg هستش و بسته به نوع فشرده سازی mpeg -4 یا mpeg-2 هستن
MKV .5:
این فرمت که در واقع یک نوع Video Director به حساب میآید میتواند مشتمل بر فایل ویدیویی و چند صدای مختلف و همچنین زیرنویسهای مختلف باشد.
با توجه به گران بودن دیسکهای بلوری و HD-DVD، فرمتهایی نظیر MKV میتواند برای دیدن این عناوین با کیفیت بالا به ما کمک کند.
بعد از این که گارد نسخه ۲ بلوریها شکسته شد این امکان ایجاد شد که تمام بلوریها پس از ریپ شدن و جداسازی صدا از تصویر به mpeg4 و فرمت اولیه H264 یا VC1 آن تغییر کند به H264 تحت فرمت ارجع AVI یا MPEG4 و به این ترتیب وارد قالب MKV بشود و با اضافه شدن صداهای DTS یا Dolby و Subtitle بتواند فیلم را از حجم ۵۰ گیگابایتی BlyRay با حفظ کیفیت و رزولوشن، به حجم 9 گیگابایت در رزولوشن 1080p و 4.5 گیگابایت در رزولوشن 720p برساند.این قالب بسیار انعطاف پذیره در واقع ، بنابراین اکثر فیلم های سایت با این فرمت ارائه شدن .
MKV از واژه انگلیسی MATORASKA که از واژه روسی ماتروشکا گرفته شده، مخفف شده است.
ماتروشکا یک اسباببازی بچهگانه به شکل تخممرغ است، وقتی بازش میکنید میبینید وسطش باز یک تخممرغ دیگر هست و همینطور تا 7-8 بار.
در مورد فایلهای MKV هم همینطور، میتوانید چندین صدا و چندین زیرنویس در داخل آن داشته باشید.
این نوع فایل از 3 دسته تشکیل شده است:
MKV: فایلهای ویدیویی
MKA: تنها کانتینر فایلهای صوتی
MKS: کانتینر فایلهای زیر نویس (سابتایتل)
3GP .6:
3GP یک فرمت ساده شده از Mpeg-4 میباشد و طوری بهینهسازی شده است تا مناسب پهنای باند و سایز کم باشد و عمده کاربرد آن در تلفنهای موبایل میباشد. 3GP دارای دو نوع فرمت اصلی است. 3GPP که مناسب موبایلهایی با تکنولوژی GSM است. پسوند این فرمت 3GP است. فرمت دیگر 3GPP2 است که مناسب موبایلهایی با تکنولوژی CDMA است و پسوند فایلهای آن 3G2 است. اکثر موبایلهای امروزی قادر به پخش 3GP میباشند، ضمن اینکه ذخیره تصاویر ویدیویی توسط دوربینهای موبایل نیز در همین فرمت انجام میشود.
MOV .7:
Quick Time یک چارچوب برای فرمتهای مولتیمدیا از طرف شرکت Apple میباشد. Quick Time میتواند شامل صوت، فیلم، متن، انیمیشنهای تعاملی و غیره باشد. در صورتی که از Quick Time برای تصاویر ویدیویی استفاده شود آن را در فایلی با پسوند MOV ذخیره میکنند. برای مشاهده MOV نیاز به Quick Time Player میباشد. از سال 1991 که اپل اولین ویرایش Quick Time را ارایه کرد تاکنون چندین ویرایش برای سیستم عاملهای Macintosh و Windows ارایه شده است که آخرین آنها ویرایش VX میباشد.
SWF .8:
SWF فرمت فایلهای نرمافزار Flash میباشد. نرمافزار Flash متعلق به شرکت Adobe میباشد که قبل از این در اختیار شرکت Macro Media بود. اصولا SWF برای ایجاد انیمیشنهای کمحجم میباشد که کاربرد زیادی در Web، منوی DVDها و آگهیهای بازرگانی دارد. تفاوت عمدهای که SWF با دیگر فرمتهای ویدیویی دارد این است که فرمتهای دیگر اطلاعات تصویر را به صورت Pixel به Pixel ذخیره میکنند اما SWF تصاویر را به صورت فرمولهای ریاضی تعریف میکند و این باعث کاهش اندازه فایل میشود. به همین دلیل SWF بیشتر برای انیمیشنها و متون کاربرد دارد.
برای مشاهده فایلهای فلش باید Plug–in آنرا نصب کرد. این Plug–in به صورت رایگان در سایت Adobe موجود میباشد.
VOB .9:
VOB مخفف کلمات DVD – Video Object Base است و شامل اطلاعات ویدیویی، متن و منو برای یک DVD میباشد. فرمت VOB بسیار به Mpeg–2 نزدیک است به طوری که اگر پسوند فایل را از VOB به Mpeg تغییر دهیم همچنان قابل استفاده و اجرا است. برای ساخت DVD با استفاده از VOB باید اطلاعات دیگری به آن اضافه شود که این کار به راحتی توسط Nero یا Roxon انجام میشود. در نهایت فرمت VOB قابل استفاده در تمامی سیستمهای عامل میباشد.
فرمت های دیگر که میتوان به آنها اشاره کرد:
FLV+MP4 .10:
فایل flv و mp4 فرمت نوعی فیلم هستند. با گسترده شدن استفاده از فیلم های کم حجم در اینترنت، فرمت های جدیدی ظاهر شدند. در میان فرمت های ویدئویی کم حجم می توان به فایلهای Mp4 و FLV اشاره کرد. بیشتر سایتهای اینترنتی مانند utube یا googlevideo و DailyMotion یا سرویس ویدئوی یاهو از فیلم های با پسوند FLV استفاده می کنند.
فایل FLV مخفف Flash Video به معنای فایل ویدئوی فلش است. نوع مرسوم فایلهای فلش SWF است. فایلهای فلش را می توانید با برنامه های متعددی مانند kharabat Flash Player اجرا کنید. اما فایلهای FLV چون تحت وب اجرا می شوند باید نرم افزرهائی مانند Adobe Flash Player را که رایگان هستند دانلود کنید. بعد از دانلود آخرین نسخه Adobe Flash Player آنرا نصب کنید تا مرورگر اینترنت شما قادر به اجرای فایلهای Flash گردد.
فیلمهای FLV فیلمهائی با کیفیت نسبتاً مطلوب در سایز 640*480 هستند که حجمی بسیار پائین دارند. این خصوصیت ها استفاده از فایلهای FLV در اینترنت را بسیار گسترده کرده است.
فایل های MP4:یک فرمت چند رسانه ای استاندارد و بخشی از MPEG-4 است. MP4 نام اختصاری MPEG-4 Part 14 است. این فرمت معمولاً برای ذخیره سازی ویدئوها و موسیقیهای دیجیتال، دادههای دیگر مانند زیرنویس و تصاویر ثابت به کار میرود..
BIK .11:
فایلهای ویدئوی بازیهای کامپیوتری با پسوند BIK یا REZ ذخیره می شوند. با استفاده از برنامه RAD Video می توانید این فیلمها را قبل از اجرای بازی تماشا کنید. به این ترتیب می توانید انتهای بازیها را نیز ببینید. برنامه RAD Video برای تبدیل این فیلمها نیز مفید است
DAT .12:
فایل DAT در واقع به فایل داده گفته می شود. فایلهای MPG با پسوند سوری DAT درون CD های فیلم ذخیره می شوند. برای مثال یک CD فیلم را درون کامپیوتر گذاشته و وارد پوشه MPGAV شوید. فایلهای AVSQUE را کپی کرده و نام و پسوند آنها را به صورت دستی تغییر دهید. بدون هیچ کانورتری می توانید فایل DAT را به MPG تغییر دهید.
WMV .13:
مخفف Windows Media Video که نوعی فایل مولتای مدیا بسیار کم حجم است. برای تهیه فیلمهای بلند و کم حجم از این فرمت استفاده می شود. فایلهای FLV نیز برای تهیه فیلمهای کوتاه و کم حجم استفاده می شوند. به خاطر داشته باشید در هنگام دانلود فیلمهای سینمائی اگر به دنبال کیفیت هستید فیلمهای WMV را فراموش کنید.
ASF .14:
فایل های کانیتور برای سه فرمت WMA, WMV, MPEG4 etc که سازنده اون شرکت مایکروسافت هستش . این فرمت در چارچوب ویندوز مدیا کار میکنه یکی از اهداف ساخت این فرمت پشتیبانی از سرور های آنلاین مایکروسافت بود . این فرمت متن باز نیست و کیفیت بالایی رو تحت WMV ارائه نمیکنه.
منبع: سایت معاونت فرهنگی دانشگاه فردوسی مشهد