|بر بال اندیشه|

خدا در صحاح ستة

«صحاح ستّه» (صحیح‏ های ششگانه) شش کتاب روائی اهل سنّت است که عموم علمی اهل سنّت عموم روایات آنها را صحیح می‏دانند مخصوصا دو کتاب أوّل ـ که نامشان می‏آید و به صحیحین مشهورند ـ که آنها را مثل قرآن صحیح می‏دانند. ما منکر صحیح بودن بعض از روایات آنها نیستیم امّا اینکه همه آنها صحیح باشد، این را منکریم. از جمله دلایلی که بری ردّ اعتقاد آنها داریم تضادّ بعض روایات است، چه آنکه یقینا رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم مطالب ضدّ و نقیض نفرموده است پس باید گفت راویان اخبار یا عمدا به آن حضرت دروغ بستند یا از روی نادانی و یا فراموشی مطالبی را به عنوان احادیث نبوی نقل نموده‏ اند.

در اینجا ناچاریم بری روشن شدن بعض اذهان توضیح دهیم که شیعه کتابی که ادّعا داشته باشد همه روایات آن صحیح است ندارد. حتّی کتب اربعه شیعه نیز خالی از روایات غیر صحیح نیست و لذا علمی این مکتب آنها را بررسی کرده و روایات غیر صحیح را کنار می‏زنند. از این گذشته از آنجا که اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‏ السلام منتهی تلاش خود را بری حفظ جان اقلیّت شیعه به‏کار می‏بردند، گاهی روایاتی موافق آنچه که اهل سنّت بدان اعتقاد دارند می‏گفتند تا افرادی که به عنوان جاسوس‏ های درباری برای شناخت شیعیان در محضر ائمّه علیهم ‏السلام حاضر می‏شدند نتوانند آنها را بشناسند و در مواردی دیگر روایت حق را بیان می‏کردند در حالی که ممکن است هر دو دسته روایت با سند صحیح نقل شده باشد. و این نیز یکی از علل اختلاف روایات می‏باشد. البته آنان راه های کلّی شناخت روایات حق را بیان فرمودند که یکی از آنها مخالف بودن با عقاید عامّه است بدین‏معنی که اگر دو روایت به دست ما رسید که یکی موافق عامّه و دیگری مخالف آنها است و هر دو آنها از نظر سند بی إشکال است حق با روایتی است که مخالف قول عامّه است. بنابراین، اگر در این نوشتار و به طور کلی سلسله بررسی های صحاح ستّه به اشکالاتی برمی‏خوریم که مشابه آن به روایات ما نیز وارد است علّت آن روشن باشد.