«الهی من ذا الذی ذاق حلاوة محبتک، فرام منک بدلا، و من ذا الذی آنس بقربک، فابتغی عنک حولا؟»
خداوندا کیست که حلاوت محبت تو را چشیده و در عین حال جز تو را بخواهد؟ و کیست که به مقام قرب تو رسیده باشد و با وجود آن لحظهای از تو رو برگرداند؟
گویند چرا، تو دل به ایشان دادی
و الله که من ندادم، ایشان بردند...
این مناجات معروف به «مناجات محبین» است، در این مناجات چنین آمده است:
«الهی من ذا الذی ذاق حلاوة محبتک، فرام منک بدلا، و من ذا الذی آنس بقربک، فابتغی عنک حولا؟ الهی فاجعلنا ممن اصطفیته لقربک و ولایتک و اخلصته لودک و محبتک، و شوقته الی لقآئک و رضیته بقضائک، و منحته بالنظر الی وجهک و حبوته برضاک، و اعدته من هجرک و قلاک و بواته مقعد الصدق فی جوارک، و خصصته بمعرفتک، و اهلته لعبادتک، و هیمت قلبه لارادتک، و اجتبیته لمشاهدتک، و اخلیت وجهه لک، و فرغت فؤاده لحبک، و رعبته فی ما عندک، و الهمته ذکرک، و اوزعته شکرک، و شغلته بطاعتک، و صیرته من صالحی بریتک، و اخترته لمناجاتک، و قطعت عنه کل شیء یقطعه عنک.
اللهم اجعلنا ممن دأبهم الارتیاح الیک و الخیر، ودهرهم الزفرة و الأنین، جباههم ساجدة لعظمتک و عیونهم ساهرة فی خدمتک، و دموعهم سآئلة من خشیتک، و قلوبهم متعلقة بمحبتک، و افئدتهم منخلعة من مهابتک، یا من انوار قدسه لأبصار محبیه رآئقة، و سبحات وجهه لقلوب عارفیه شآئقة، یا منی قلوب المشتاقین، و یا غایة آمال المحبین اسالک حبک و حب من یحبک، و حب کل عمل یوصلنی الی قربک، و ان تجعلک احب الی مما سواک و ان تجعل حبی ایاک قآئدا الی رضوانک، و شوقی الیک ذائدا عن عصیانک، و امنن بالنظر الیک علی، و انظر بعین الود و العطف الی، و لا تصرف عنی وجهک، و اجعلنی من اهل الاسعاد و الحظوة عندک یا مجیب یا ارحم الراحمین». «خداوندا کیست که حلاوت محبت تو را چشیده و در عین حال جز تو را بخواهد؟ و کیست که به مقام قرب تو رسیده باشد و با وجود آن لحظهای از تو رو برگرداند؟
پس خدایا ما را از آنانی قرار ده که برای تقرب و دوستی خودت برگزیدهای و آنان را ویژگان عشق و محبت خویش قرار دادهای و مشتاق لقا و خشنود به قضای خود ساختهای و نعمت شهود خویش را به او عطا کردهای و او را برای مقام رضایت انتخاب کردهای و از هجرانت به پناهت آوردهای و در جوار رحمت خویش در نشیمنگاه عالم صدق و حقیقت جا دادهای و به مقام معرفت مخصوص گردانیدهای و لیاقت پرستش خویش را به او عطا کردهای و او را دلباخته عشق و محبت و برگزیده دیدار رحمتت کردهای و یکباره روی او را به سوی خود گرداندهای و دلش را از هر چه غیر از دوستی توست تهی کردهای و او را بدانچه در نزد خویش داری علاقهمند ساختهای و ذکرت را بر قلب او انداختهای و شکر و سپاست را به او آموختهای و به طاعت خود مشغول نمودهای و او را از شایستگان مخلوقت قرار دادهای و برای مناجاتت برگزیدهای و از آنچه باعث دوری از درگاه تو باشد علاقهاش را بریدهای.
خدایا ما را از آنانی قرار ده که فطرة به تو شادمان و خرسندند و از دل، فریاد شوق بر آوردند و تمام عمر با ناله عاشقانه همراهند و پیشانیشان را در پیشگاه عظمتت به خاک ساییده و چشمانشان در محضر تو بیدار و اشک دیدگانشان از خوف و خشیت تو جاری و دلهایشان به عشق و محبت تو وابسته و قلبهایشان را هیبت و شکوه تو از همه جهان گسسته است، ای خدایی که انوار قدسیت برای چشم دوستانت در کمال روشنی و تجلیات ذات مقدست بر دلهای عارفان شوق و نشاط انگیز است ای آرزوی دل شیفتگان و ای منتهای آرمان محبان و عاشقان از تو درخواست میکنم دوستی خودت و دوستی دوستانت را و دوستی هر کاری را که باعث تقرب من به پیشگاه تو گردد و هم درخواست میکنم که خود را از هر چه غیر توست بر من محبوبتر سازی و محبتم را به مقام خشنودی خودت منتهی نمایی و شوقم را به خودت بیشتر از عصیان و نافرمانیم قراردهی و بر من به نگاهی به جمال بیمثالت منت گذاری و مرا به چشم لطف و محبت خویش بنگری و هیچ گاه از من رو نگردانی و مرا از اهل سعادت و سالکان راه محبت خود قرار دهی ای اجابت کننده دعای بندگان و ای مهربانترین مهربانان.»
امام علیه السلام در این مناجات خود پرده از روی محبت خالص و علاقه عمیق خود نسبت به ذات اقدس حق تعالی برداشته است در حالی که از او درخواست کرده تا برای تقرب به درگاه خود او را برگزیند و مشتاق لقای خود سازد و قلب او را به محبت خود مشغول گرداند و در طاعت و عبادتش انیس و مونس او باشد و هر عملی را که باعث تقرب وی به پیشگاه خدا و مجاورت رحمت او میگردد بر آن عمل وا دارد.
منبع: تحلیلی از زندگانی امام سجاد (جلد 2)؛ باقر شریف قرشی؛ ترجمه محمد رضا عطائی؛ کنگره جهانی حضرت رضا علیه السلام 1372.
