وحشت تکفیری‌ها از رازهای نهفته در نهج البلاغه
نهج البلاغه کتابى دینی به زبان عربی است که توسط شریف رضى، محمد بن ابو احمد حسین هاشمى علوى جمع آوری و گزیده سخنان امیرالمؤمنین على بن ابیطالب (علیهما السلام) در آن گنجانده شده است. این کتاب ارزشمند که در سال 400 هجری تالیف شده با گذشت بیش از هزار سال نه تنها از ارزش آن کاسته نشده، بلکه به حیات معنوی و درخشان خود ادامه داده است.
علمای اهل سنت و شیعه از روی این کتاب ارزشمند تفسیرها نوشتند و برای بیان مطلبی به آن استناد کردند، ولی از جایی که وهابیون و تکفیری‌ها همیشه تیغ تیزشان را به سمت شیعیان نشانه رفته‌اند، برای کاستن از ارزش این کتاب شریف شبهات فراوانی وارد کرده و بارها دست به قلم شدند. آیت‌الله سید جمال الدین دین پرور رئیس بنیاد بین‌المللی نهج البلاغه در گفت‌وگو با خبرنگار فارس به تبیین این شبهات و اقدامات صورت گرفته در زمینه پاسخگویی به آنها پرداخت.
فارس: نهج البلاغه در دنیای معاصر چه جایگاهی دارد؟
دین پرور: در دنیای معاصر دشمنی‌ها و کینه توزی‌های فراوانی با اسلام وجود دارد، ولی با این وجود کلام امام علی (علیه السلام) به اندازه‌ای راهگشاست که در هر نقطه از دنیا این کلمات شنیده شود، از سوی مردم مورد استقبال قرار می‌گیرد.
فارس: نهج‌البلاغه چه تاثیری در زندگی بشریت دارد؟
دین پرور: نهج‌البلاغه در روند زندگی مردم دنیا نقش موثری دارد و عظمت این کتاب ارزشمند در دنیا سبب شده دشمنان تلاش خود را برای محروم کردن جامعه تشیع از این کتاب به کار بگیرند و به هر شکل ممکن مردم را از دانستن نکات ارزشمند مولای متقیان علی (علیه السلام) دور نگه دارند.
فارس: چگونه می‌شود اطمینان داشت که نهج‌البلاغه متعلق به حضرت علی (علیه السلام) است؟
دین‌پرور: برای پاسخ به این سئوال شاید بهتر باشد که از سخنان ابن ابی الحدید بهره بگیریم. بر اساس سخنان این عالم اهل سنت، یکسانی سبک نگارش این کتاب موجب می‌شود که هر شخصی اطمینان حاصل کند که تمام خطبه‌ها و کلمات در نهج‌البلاغه برای امیرالمومنین (علیه السلام) است.
فارس: شبهه‌ای رواج یافته که نهج البلاغه سند ندارد، در این ارتباط توضیح دهید؟
دین پرور: در این ارتباط که برخی افراد می‌گویند نهج البلاغه کتابی است که سندیت ندارد و مرسل است باید بگوییم که در این زمینه حدیث متقن داریم و اگر مرسل ثقه باشد، حدیثش قابل قبول است و مرحوم علامه رضی (رحمه الله) از نظر وثاقت و تقوا در اوج مقامات معنوی قرار دارد. در اسناد تاریخی آمده است که خداوند به شریف رضی، فرزندی عنایت می‌کند و حاکم زمان ایشان به عنوان چشم روشنی مبلغی پول به در منزل ایشان می‌فرستد و سید رضی پول را به حاکم برمی‌گرداند و بار دیگر حاکم پول را برمی‌گرداند و می‌گوید این پول را به قابله بدهید که شریف رضی بار دیگر پول را به حاکم برمی‌گرداند و حاکم پول را می‌فرستد و می‌گوید: این پول را به فقیری بدهید و شریف رضی از اخذ این پول امتناع می‌کند، حالا جای بحث دارد که آیا چنین شخصی با این منش می‌تواند جمله‌ای بدون سند به امام نسبت دهد؟
فارس: کتاب «من لایحضره الفقیه» چه تفاوتی با نهج البلاغه دارد؟
دین پرور: کتاب «من لا یحضره الفقیه» از کتبی است که برپایه اصول روایی شیعه نگاشته شده و در آن سندها حذف شده است و این مسئله را در ابتدای کتاب نیز عنوان کرده است، ولی شریف رضی در ابتدای نهج‌البلاغه تاکید کرده که با دقت و وسواس مطالب را انتخاب کرده است.
فارس: وضعیت این منابعی که شریف رضی از آن بهره می‌برد در زمان کنونی چگونه است؟
دین‌پرور: در زمان شریف رضی کتابخانه‌هایی بود که یک میلیون نسخه کتاب در آن وجود داشت به طور مثال باید عنوان کرد که کتابخانه برادر ایشان 80 هزار جلد کتاب داشته است، ولی در زمان کنونی بسیاری از این منابع از دست ما رفته است.
فارس: آیا شریف رضی (رحمه الله) به جز گردآوری نهج البلاغه تالیف دیگری هم دارد؟
دین پرور: شریف رضی کتب فراوانی تالیف کرده است. برخی کتاب‌های شریف رضی (رحمه الله) که در ارتباط با تفسیر قرآن است در حال حاضر یک جلد آن بیشتر در اختیار نیست و بقیه مفقود شده است.
فارس: شریف رضی (رحمه الله) در چه زمینه‌هایی تخصص داشت؟
دین پرور: براساس اسناد تاریخی، شریف رضی (رحمه الله) در زمینه علم حدیث در سطح بالایی قرار داشت و در کنار آن نه تنها شاعری می‌کرد، بلکه از ایشان می‌توان به عنوان یک فقیه نیز یاد کرد.
فارس: شریف رضی (رحمه الله) در تدوین نهج البلاغه تا چه اندازه دقت به خرج داده است؟
دین پرور: شریف رضی (رحمه الله) دارای دقت نظر فراوانی بود تا جایی که در برخی جاها حدیثی را نقل کرده و سپس عنوان می‌کند که در گذشته هم این کلمه قصار یا خطبه را بیان کردم و دلیل تکرار آن روایت دوگانه آن است و این حاکی از دقت شریف رضی (رحمه الله) در تدوین نهج البلاغه است.
فارس: شبهاتی که در ارتباط با نهج‌البلاغه مطرح می‌کنند، از چه زمانی آغاز شده است؟
دین پرور: تا قرن ششم هجری هیچ کس در ارتباط با مستند بودن نهج البلاغه هیچ‌گونه شک و شبهه‌ای نداشته، ولی پس از آن این شبهات پیدا شد که ابن خلکان می‌نویسد برخی نهج البلاغه را برای شریف مرتضی و برخی برای شریف رضی می‌دانند و حتی برخی می‌گویند شیخ رضی خود این جملات را نوشته و به حضرت علی (علیه السلام) نسبت داده است.
ابن خلکان تصحیح کننده دیوان یزید و از شیفتگان وی بوده است و حتی گفته شده در زمان خود عاشق شاهزاده‌ای بود و به قدری اشعار عاشقانه خواند که در همان حالت مرد. این شخص چندخط اشکال در مورد کتاب نهج‌البلاغه نوشته است که امروز عربستان سعودی اشکالات را به زبان فارسی ترجمه کرده و بین زائران بیت‌الله الحرام توزیع می‌کند و آیت‌الله سبحانی نیز این شبهات را به صورت صریح پاسخ داده است.
فارس: چرا وهابی‌ها درصدد هستند، نهج‌البلاغه را کتابی ناموثق جلوه دهند؟
دین پرور: در این کتاب راز مهمی نهفته است به همین دلیل وهابیون و تکفیری‌ها از این کتاب احساس خطر می‌کنند و تلاش می‌کنند که این این کتاب از دسترس مردم دور باشد. طرح این نوع شبهات خود بیانگر حقیقتی است که رژیم آل سعود به دنبال این هستند که مردم به حقانیت کلام حضرت امیر (علیه السلام) پی نبرده و گمراه بمانند، اما به یاری الهی همه تلاش‌های آنان نافرجام خواهد بود.
فارس: با توجه به اسناد موجود شیعی چه میزان نهج‌البلاغه موثق است؟
دین پرور: تردیدی وجود ندارد که نهج‌البلاغه دارای سند است و مرسل نیست و از نظر سند نیز بر اساس نکات علم‌الحدیث کتابی معتبر و شبیه من لایحضره الفقیه است.
فارس: وظیفه ما در مقابل نهج البلاغه چیست؟
دین پرور: ما وظیفه داریم به عنوان یک مسلمان شیعی با نهج‌البلاغه انس گرفته و از محتوای این کتاب در زندگی خود بیش از پیش بهره ببریم.
گفت‌وگو: سمانه سادات فقیه سبزواری
