|بر بال اندیشه|

سلام خوش آمدید

جریان های تکفیری در جهان اسلام

پنجشنبه, ۳ ارديبهشت ۱۳۹۴، ۰۷:۴۹ ق.ظ

گذشته جریان های تکفیری

اندیشه تکفیر در جهان اسلام در چند مقطع تاریخی ظهور یافته است. اولین ظهور این تفکر در قرن اول هجری در اندیشه خوارج نمود داشت که مخالفان خود را تکفیر کرده و قتل آنها را واجب تلقی کردند. اندیشه خوارج بزودی افول کرد تا قرن چهارم هجری که دوباره توسط «بربهاری» در بغداد باز تولید شد و بر اساس آن پیروان مذهب اسلامی از جمله شیعیان مورد تهاجم و تکفیر قرار گرفتند.

اما قرن هفتم با ظهور «ابن تیمیـه» این اندیشه در جهان اسلام به شکلی گسترده پایه گذاری شد. هر چند اندیشه های ضد شیعی ابن تیمیه زیاد بود اما بیشترین هجمه آثار او علیه مذاهب اهل سنت صورت گرفت.

شرایط اجتماعی و سیاسی جهان اسلام در قرن هفتم فرصت همه گیر شدن این اندیشه را فراهم نکرد اما در قرن دوازدهم هجری توسط «محمد بن عبدالوهاب» در منطقه نجد حجاز بازتولید و با پیوند سیاسی با آل سعود وارد سیاست شد.

جریان های تکفیری در تاریخ معاصر

مصر در زمان حاضر یکی از کشورهای تأثیر گذار در گسترش این جریان ها بوده است. اندیشه «سید قطب» مبنی بر اینکه دوره معاصر، دوره جاهلیت مدرن است و حکومت های کشورهای اسلامی مشروعیت ندارند و برای رهایی از این انحطاط، باید با مکانیسم جهاد برای احیای خلافت تلاش کرد، جریان های سلفی را به سمت افراط گرایی و خشونت سوق داد. ترکیب اندیشه جهادی مصری و سلفی وهابی (ابن تیمیه، بربهاری و محمد بن عبدالوهاب) زمینه شکل گیری سازمان ها و جریان های رادیکال تحت عنوان سلفیت جهادی را فراهم آورد.

جنبش اخوان المسلمین مصر نیز پس از کشته شدن رهبران اولیه آن، دارای رویکرد افراطی و سلفی شد.

اشغال افغانستان بوسیله اتحاد جماهیر شوروی در اواخر دهه هفتاد میلادی، سلفی های جهادی را متوجه این کشور کرد. عربستان با مهاجرت «محمد قطب» تبدیل به یکی از کانون های رشد سلفیت جهادی شده بود؛ لذا دولت سعودی از این مسأله احساس خطر کرد و جهادی ها را روانه افغانستانکرد. از درون این افراد شبکه القاعده به ریاست «اسامه بن لادن» و با همکاری «ایمن الظاهری» تأسیس و بر اساس اندیشه «عبدالله عزام» پشتیبانی فکری شد.

خروج شوروی از افغانستان، مقدمات بازگشت اعضای القاعده به کشورهای متبوعشان را فراهم کرد. در این راستا القاعده در کشورهای مختلف شاخه های جدید تأسیس نمود و ریاست هر شاخه بر عهده یکی از افراد برجسته القاعده قرار گرفت که در افغانستان سابقه جنگ داشت.

جریان های تکفیری در عراق

شاخه عراق سازمان تروریستی القاعده در سال 2004 با رهبری «الزرقاوی» که سابقه جنگ در افغانستان را نیز داشت، تشکیل شد. بعد از مرگ او ریاست این شاخه به «ابوعمر البغدادی» رسید و در حال حاضر رهبری آن بر عهده «ابوبکر البغدادی» است که یکی از شاخه های القاعده با عنوان "دولت اسلامی عراق و شام" (به شکل مخفف: داعش) را هدایت می کند.

استراتژی القاعده در سال های اخیر شکل دادن هلال القاعده در منطقه است که بر اساس آن، «ماجد الماجد» در لبنان، «الجولانی» در سوریه و البغدادی در عراق برای تحقق این نقشه سازماندهی شدند. اما اختلافات داخلی داعش و گروه تروریستی دیگری به نام "جبهة النصرة" زمینه درگیری بین آنها را فراهم کرد و موجب جدایی داعش از القاعده را شد.

جریان های تکفیری؛ دشمن همه ادیان

داعش و امیر آن البغدادی - که خود را خلیفه تمام مسلمین می خواند! - به لحاظ فکری، پیروان همه ادیان را مورد قتل و هجوم وحشیانه قرار داده اند. آنها همه مسلمانان شیعه و سنی که با عملکرد و اندیشه این جریان مخالفند را مورد تکفیر و ترور قرار می دهند. جنایات این گروه تکفیری در تلعفر (علیه شیعیان)، عین العرب (علیه کردها)، الانبار (علیه اهل سنت)، سنجار (علیه اقلیت دینی ایزدی) و موصل (علیه مسیحیان) نشان داد که این جریان تکفیری خطری عمده برای همه بشریت است.

جریان های تکفیری در خدمت کفر و استکبار

قدرت یافتن این جریان تکفیری در سوریه و عراق بدون پشتوانه مالی و تسلیحاتی قدرت های استکباری (آمریکا و غرب) و حامیان منطقه ای آنها (ترکیه، عربستان، قطر و...) غیر ممکن بود.

ترکیه با سقوط «محمد مرسی» رییس جمهور مصر که از اعضای اخوان المسلمین بود یکی از مهم ترین حامیان خود در منطقه را از دست داد. این در حالی بود که خط مقاومت در منطقه بر محور ایران، عراق، سوریه، حزب الله و گروه های مقاومت فلسطین در برابر استکبار ایستادگی می کرد. از آنجا که به چالش کشیدن و قطع ارتباط محورهای مقاومت از اهداف اصلی آمریکا و رژیم صهیونیستی محسوب می شود تسلیح جریان های تکفیری و زمینه حضور آنها در عراق و سوریه فراهم شد تا محور مقاومت را با مشکل جدیدی مواجه کنند و در نتیجه این درگیری، رژیم صهیونیستی بدون دغدغه، فلسطین مظلوم را مورد تهاجم وحشیانه قرار دهد.

خدمات رسانه ای غرب به جریان های تکفیری

جنایات جریان های تکفیری توسط رسانه های غربی به صورت کامل پوشش داده می شود و غرب سعی می کند در راستای سیاست اسلام هراسی، عملکرد و جنایت های این گروه تکفیری را به عنوان نماینده اسلام نمایش دهد و با ترسیم چهره ای خشن و بی رحم از مسلمانان، چهره رحمانی و صلح طلب اسلام ناب را مشوه نماید.

دلیل پیشرفت اولیه داعش در عراق

اختلافات احزاب و گروه های مختلف عراقی در سال های پایانی دولت قبل، در گسترش جغرافیایی داعش نقش عمده ای داشته است. این اختلافات و ترجیح منافع قومی و مذهبی بر منافع ملی از سوی برخی احزاب و سیاست مداران، انسجام و اجتماع ملی را در عراق کاهش داد و این عدم انسجام داخلی زمینه توسعه داعش در مناطقی از عراق را فراهم کرد.

پیوند بعثی ها با جریان های تکفیری

بازمانده های حزب بعث که در دولت عراق جایگاهی نداشتند و در سال های اخیر تنها توان آنها طراحی عملیات های تروریستی پراکنده علیه غیرنظامیان بود، در این برهه از زمان بازگشت به قدرت را با کمک داعش در سر می پروراندند؛ لذا با این جریان تکفیری برای اشغال عراق همگام شدند.

سقوط سریع موصل و جنایاتی شبیه فاجعه پادگان اسپایکر، معلول پیوند بعثی ها با سلفی ها و نیز خیانت برخی سیاسیون و نظامیان عراق بود.

آینده جریان های تکفیری و داعش در عراق

اختلاف فکری جریان تکفیری و بعثی ها در بلند مدت نمی تواند اتحاد بین آنها را استمرار بخشد.

از سوی دیگر داعش برای بقا و توسعه مناطق تحت نفوذش در عراق با چالش های متعددی مواجه است. حضور مرجعیت و فتاوای جهاد از سوی علماء زمینه بسیج عمومی در این کشور علیه تکفیری ها را فراهم کرد و ظرفیت ارتش با حضور نیروهای مردمی چندین برابر شد.

اختلافات درونی داعش و جبهة النصرة و اختلاف داعش و القاعده از چالش های دیگر این گروه تکفیری است.

تشکیل دولت جدید عراق  با پشتوانه مردمی بالا نیز از چالش های داعش محسوب می شود که عراق را یکپارچه علیه این گروه متحد کرده است.

روحیه خشن و تروریستی این جریان تکفیری نیز پاشنه آشیل آن است که حتی اعتراض حامیان بین المللی آن را نیز به دنبال داشته است و هیچ کشوری نمی تواند در بلند مدت در برابر افکار عمومی داخلی خود از این گروه تکفیری حمایت کند.

از آنجا که سیاست آمریکا نیز همواره مبتنی بر استفاده ابزاری از جریان های تکفیری بوده است داعش هم نمی تواند به حمایت همیشگی این کشور دل خوش کند. آمریکا، القاعده را برای مقابله با شوروی در افغانستان تجهیز کرد اما در نهایت با هدف مقابله با همین جریان افغانستان را در سال 2001 مورد اشغال قرار داد. آمریکا در سوریه نیز در ابتدا این جریان ها را تسلیح کرد اما زمانی که مقاومت در سوریه به نتیجه رسید و احتمال گسترش خطر این جریان ها کشورهای عربی منطقه را تهدید کرد در قالب ائتلاف بین المللی به مقابله با آن پرداخت.

بنابراین دولت جدید عراق می تواند با هدایت مرجعیت و با همکاری همه جریان ها و احزاب سیاسی همه اراضی عراق را از دست جریان های تکفیری آزاد کند.

جهان اسلام نیز باید با اتخاذ رویکرد همگرایی و تقریب زمینه رشد این جریان ها را متوقف و بشریت را از خطر رشد این جریان های تکفیری مصون سازد.

نظرات (۱)

اهل رده اولین ردپای تکفیر در اسلام مربوط به آن هاست ، اما خوارج اولین کسانی که حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام را تکفیر کردند... نکته قابل توجه است... البته اهل رده دو گروه بودندکه یکی از آنها فقط از دین اسلام خارج ش...تفصیلش را دوستان تحقیق کنند..

ارسال نظر

ارسال نظر آزاد است، اما اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید می توانید ابتدا وارد شوید.
شما میتوانید از این تگهای html استفاده کنید:
<b> یا <strong>، <em> یا <i>، <u>، <strike> یا <s>، <sup>، <sub>، <blockquote>، <code>، <pre>، <hr>، <br>، <p>، <a href="" title="">، <span style="">، <div align="">
تجدید کد امنیتی
|بر بال اندیشه|

» بـا قـرار دادن کـد لـوگـوی حمـایتی مـا در سایـت یـا وبـلاگ خود، ضمن یـاری در جهت گســترش عقــاید، زمیــنه آشنـایـی دیــگر کاربـران را بـا ایـن سایت فراهـم آوریـد.

دنبال کنندگان ۴ نفر
این وبلاگ را دنبال کنید
تبلیغات
Blog.ir بلاگ، رسانه متخصصین و اهل قلم، استفاده آسان از امکانات وبلاگ نویسی حرفه‌ای، در محیطی نوین، امن و پایدار bayanbox.ir صندوق بیان - تجربه‌ای متفاوت در نشر و نگهداری فایل‌ها، ۳ گیگا بایت فضای پیشرفته رایگان Bayan.ir - بیان، پیشرو در فناوری‌های فضای مجازی ایران